Belirli bir kurala göre düzenli bir şekilde tekrar eden veya genişleyen şekil ya da sayı dizisine örüntü denir. Örüntüler eş yada benzer çokgenler kullanılarak oluşturulur. Örneğin, kağıttan birbirine eş bir sürü üçgen şeklini kestiniz.
Bunlarla bulmaca gibi balık, kuş,ev,halı,kare,dikdörtgen gibi farklı desenlerde yeni şekiller meydana getirebilirsiniz.İşte bu oluşturduğunuz yeni şekillere örüntü adı verilir.
Öteleme nedir?
Bir nesnenin bir yerden başka bir yere belirli bir doğrultu ve yönde (sağ, sol, yukarı, aşağı) yaptığı kayma hareketine öteleme denir. Öteleme hareketi sonunda nesnenin geldiği yer, görüntüsüdür.
Ötelemede şeklin duruşu, biçimi ve boyutları aynı kalır.
Örneğin şeklimiz 3 birim yukarı, 4 birim sağa kaydırılacak ama yönü değişmeyecek sadece yer değiştirmiş olacak.
Öteleme Simetrisi
Bir şeklin kendisi ile öteleme altındaki görüntüsü eş ve simetriktir. Bu tür simetrilere öteleme simetrisi denir.
Süsleme Nedir?
Bir düzlemin boşluk kalmadan ve şekiller üst üste gelmeden örüntü oluşturacak şekilde döşenmesine süsleme denir.
Süsleme yapılırken düzgün olan ya da düzgün olmayan çokgenler kullanılabilir. Çokgenler arasında boşluk kalmamalıdır. Üçgenle, kareyle, dikdörtgenle, düzgün altıgenle, düzgün sekizgenle süsleme yapılabilir. Ama beşgenle yapılamaz çünkü arada boşluklar kalır.
Ötelemeli Süsleme
Şekiller düzleme öteleme hareketi ile döşenirse ötelemeli süsleme yapılmış olur.
Örneğin okuldaki fayansların dizilişi, halı desenleri.
Süsleme yapılabilmesi için, her bir köşede oluşan açıların ölçülerinin toplamı 360 derece olmalıdır.
Süslemenin Kodu Nasıl Bulunur?
Bir süslemede, her köşedeki düzgün çokgensel bölgelerin kenar sayıları süslemenin kodunu verir. Burada verilen süslemeli şeklin ortadaki köşelerinden birini belirleriz ve bu köşe etrafında oluşan şekillerin kenar sayısı ve kaç tane olduğuna göre kod yazarız.
Karelerden oluşan bir süslemede kod 4,4,4,4 (burada köşe etrafında 4 kenarlı 4 tane kare var)
Eşkenar üçgenlerden oluşan bir süslemede kod
3,3,3,3,3,3 (burada köşe etrafında 3 kenarlı 6 tane üçgen var)
Düzgün altıgenlerden oluşan bir süslemede kod
6,6,6 (burada köşe etrafında 6 kenarlı 3 tane altıgen var)
1. Bir nesnenin bir yerden başka bir yere belirli bir doğrultu ve yönde yaptığı kayma hareketine ne denir? A)süsleme B)öteleme C)örüntü D)yansıma
2. Öteleme simetrisi ile doğru simetrisi arasındaki fark nedir?
A)Ö. Simetrisinde şeklin boyutu değişir. D. Simetrisinde değişmez. B)Ö. Simetrisinde şeklin yönü ters döner. D. Simetrisinde yönü aynı kalır. C)Ö. Simetrisinde şeklin yönü değişmez. D. Simetrisinde şeklin yönü değişir. D)Ö. Simetrisinde 2 br sağa,2 br sola hareket ettirildiğinde D. Simetrinde oluşur.
3. Aşağıdakilerden hangisi öteleme hareketine örnek olarak verilemez?
A)göndere çekilen bayrak B)sürgülü kapı C)asansör D)dönme dolap
4. Bir yamuk bulunduğu yerden 3 br aşağıya hareket ettirildiğinde, ilk yamuk ile son yamuk arasında kaç br boşluk kalır?
A)1 br B)2 br C)3 br D)6 br 5. Bir düzlemin boşluk kalmadan ve şekiller üst üste gelmeden örüntü oluşturacak şekilde döşenmesine ne denir?
A)öteleme B)süsleme C)örüntü D)fraktal
6. Aşağıdakilerden hangisi ötelemeli süslemeye örnek deyildir?
A)bal petekleri B)kare şeklindeki kaldırım taşları C)iç içe geçmiş z harfleri D)saatteki sayılar
7. Aşağıdaki harflerden hangisinde doğru simetrisi kendisini vermez?
A)H B)T C)L D)O
8. Aşağıdaki şekillerden hangisiyle süsleme yapılamaz?
9. 6 Tane eşkenar üçgen bir araya gelerek altıgen oluşturuyor.Süslemenin kodu kaçtır?
A)6,6,6,6,6,6 B)3,3,3,3,3,3 C)6,6,6 D)3,3,3
10. 7 Tane birbirine bal peteği gibi yapışmış düzgün altıgenler vardır.Süslemenin kodu kaçtır?
A)6,6,6 B)6,6,6,6 C)6,6,6,6,6,6,6 D)7,7,7,7,7,7,7
11. Satranç tahtasındaki süslemenin kodu kaçtır?
A)2,2,2,2 B)3,3,3,3 C)4,4,4,4 D)8,8,8,8
12. Ocak (4),Şubat (5),Mart (4),Nisan (5),Mayıs(5)….Verilen sözcükler ve sayılar arasında bir örüntü vardır.Buna göre Temmuz sözcüğüne karşılık gelen sayı kaçtır?
A)4 B)5 C)6 D)7
13. 1, 3, 7, 15, 31, ? Verilen örüntüde ? yerine hangi sayı gelecek?
A)95 B)63 C)44 D)32
14. Aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
A)Birim cisim yarısı kadar büyültülürse,bu cisim ötelenmiş olur. B)Cisim 360 derece döndürülürse ötelenmiş olur. C) Bir cisim 5 br yukarı hareket ettirilirse ötelenmemiş olur. D) Bir şeklin boyutu ile ötelendikten sonraki boyutu aynıdır.
15. Bir üçgene aşağıdaki hangi hareketleri sırasıyla yaptırırsak kendisiyle çakışır?
A)3 br aşağı, 3 br yukarı öteleme hareketi B)2 br sağa, 2 br sola öteleme hareketi C)3 br aşağı, 3 br sağa öteleme hareketi D)6 br sağa, 2 br yukarı süsleme hareketi
