Okul Öncesi Matematik Eğitimi

Semboller

Okul öncesi çocuklar saymaya bayılırlar ve sayı sembollerini tanımaya başlarlar. Bir grup eşyayı temsil eden sembolleride tanımaya başlayabilirler(örn. Araba markalarının sembolleri gibi). Çocuklar genellikle sayıları önce kullanır sonra nesneler ve gruplarla eşleştirirler. İki yaşında çocuklar size yaşlarını söyleyebilirler. Bu dönemde grup/sembol eşleştirmesi için kendinden düzelen malzemeler kullanılabilir. 

Değişik büyüklükte ve renklerde sayıları kullanabilirsiniz. Çocukların gruplandırma yaparak yanına rakamları koyup koymadıklarına bakın. "Bu rakam kaç" gibi sorular sorabilirsiniz. Yine çeşitli sayılarda nesneleri gruplandırarak yanlarına sayı sembolleri koyabilir ve üzerinde sayılar yazılı kartlar kullanabilirsiniz. Çocuklar bunlarla oynarken eşleştirme yapıp yapmadıklarına bakın.

Okul öncesi matematik etkinliği

Öğrenme süreci

1. Ögretmen 10 farklı renkte kartondan hazırladığı kartonu sınıfa getirir.
2. Renkleri sorulur,sayılır.
3. Bunun yanı sıra 1 ‘den 10 ’ a kadar sayı kartları getirir.
4. Küçük bir kutuyu kaplayarak hazırlayıp oluşturduğu zarı da koyar.
5. Çocuklar iki gruba ayrılır.
6. Bir grup kuş diğer grup ise kopek ile olur.
7. Oyunun amacı zarı atıp gelen sayı kadar ilerleyip bulunduğu takımın hayvanını 10 nuncu basamağın sonunda bulunan evine ulaştırmaktır.
8. Her çocuk sırayla bir kez zar atmasına dikkat edilir.
9. Basmakların altında kaçıncı basamakta olduğunu söylemeleri istenir.
10. Zar üzerinde ki yazılarda (1 basamak ileri - geri ,olduğun yerde bekle .2 ilerle gibi )çocuklarin sayılara dikkat etmelerini sağlamalıdır.
11. Oyun bittikten sonra kazanan grup tebrik edilir ve oyun bir kez de hayvan grupları değiştirilerek oynanır.




3-5-7 Yaş İçin Matematiksel Oyun Örneği:
Bakalım kaç dakikada hazır olacaksın?
 
Çocuğunuz sabahları okul için hazırlanırken, gece yatmak için hazırlanırken vs. çok oyalanıyor, ağırdan mı alıyor? Çocuğunuzun tam zamanında hazır olmasını sağlayacak eğlenceli ve eğitici bir yönteme ne dersiniz? Bu oyun çocuğunuzun gelişmekte olan zaman ve matematik kavramlarını tecrübe etmesine yardımcı olacak.

Gerekli malzemeler:
Saat

Nasıl yapacaksınız? 
Çocuğunuza saati göstererek, saate bakmaya teşvik edin.

Herhangi bir günde sabah, yatmaya hazırlanmak ya da daha hızlı yapmasını istediğiniz herhangi birşey için normal hazırlanma süresini ölçün.

Çocuğunuzu daha hızlı hareket etmeye teşvik edin ve hazırlanmasının ne kadar sürdüğünü görmesi için birlikte zaman tutun.

Basit bir grafik hazırlayarak, süreleri kaydetmesine yardımcı olun.

Ertesi gün, bir önceki güne göre daha hızlı hazırlanabilmesi için yollar gösterin. Bakalım saati yenebilecek mi?

Oyun sonrasında süreyi kısaltmak için neler yaptığı, böylece her gün ne kadar zaman kazandığı ve kazandığı bu zamanı nasıl harcamak istediği gibi konularda sohbet edebilirsiniz.




3-5-7 Yaş İçin Matematiksel Oyun Örneği:
Nesneleri nasıl sıraya koyacaksın?

Çocuklar yaşadıkları dünyayı tanırken onlara nesne grupları hakkında gözlemler yapmaları ve nesneleri değişik kriterlere göre sınıflandırmaları konusunda yardımcı olun. Böylece çocuğunuza daha büyük, daha uzun, daha ağır gibi sıfatları öğrenmeye ve etrafındaki nesnelerde bu özellikleri gözlemlemeye teşvik etmiş olursunuz. Bu oyun çocuğunuzun düşünme ve matematik becerilerinin gelişmesine yardımcı olacak.

Gerekli malzemeler 
Aşağıdaki nesne gruplarının her birinden bir miktar:

Boya kalemleri

Bozuk paralar

Çubuklar

Ayakkabılar

Tavalar

Çakıl taşları

Nasıl yapacaksınız? 
Yukarıdaki nesnelerden herhangi birinden oluşan bir grubu masaya yayın ya da hakkında konuşabileceğiniz nesne gruplarını bulun.

Çocuktan bu nesneleri uzunluk, ağırlık, adet ve renklerine göre sıralamasını isteyin. Farklılıklar hakkında konuşun ve sınıflandırma için ikinci bir kriter daha belirleyin (örneğin kırmızı ve yuvarlak olanlar gibi renk ve şekillerine göre). Çocuk bunu başardıktan sonra farklı nesneleri ebat veya ağırlığına göre sıralamasını isteyin.

Çocuğunuzla birlikte, onun karakterlerini iyi tanıdığı bir TV programını izlemeye başlayın. Birkaç dakika sonra çocuktan gözlerini kapatarak dikkatle programı dinlemesini isteyin. Hangi karakterin konuştuğunu sorun. Daha sonra çocuğun gözünü açarak doğru cevap verip vermediğini görmesine izin verin. Bu oyunu program boyunca sırayla oynayın. 

3-5-7 Yaş İçin Matematiksel Oyun Örneği:
Bakalım nasıl bakkal olacaksın?

Bakkalcılık oyununun en güzel tarafı çocuğun evde kolaylıkla bulunabilecek birçok nesneyi “satabilmesidir”. Bu deneyim çocuğun gerçek hayatta ticaretin nasıl işlediğini anlamasına ve aynı zamanda da yetişkin rolü oynamasına yardımcı olacak. Çocuklar bakkalcılık oynadıklarına hem hayal güçlerini hem de dili hafıza, sınıflandırma ve rakam becerilerini kullanırlar. Bu oyun çocuğunuzun matematik, düşünme, eşleştirme ve rakam becerilerinin gelişime katkıda bulunacak.

Gerekli malzemeler 
Evde bulunabilecek çeşitli küçük nesneler:

Kavanozlar

Dergiler

Boş kutular

Poşetler

Oyuncak para

Kalem veya boya kalemi

Resim kağıdı

Nasıl yapacaksınız? 
Çocuğunuzdan, mutfağın bir köşesinde, dolaptaki kavanozlar veya yiyecek kutularını kullanarak bir bakkal kurmasını isteyin. Resim kartonu ve kalemleri kullanarak, bakkalın adını gösteren tabela, fiyat etiketleri ve “özel indirimleri” belirten etiketler hazırlayın. 

Çocuğunuz size ve diğer çocuklara oyuncak paralar karşılığında mal satsın. Çocuğunuza gerçek bir müşteri gibi sattığı mallar hakkında sorular sorun. Sırasıyla bakkal ve müşteri rollerini oynayın. Başka zamanlarda da farklı mağazalar oluşturun (ayakkabıcı, giyim, oyuncakçı, evcil hayvan mağazası vb.). Çocuğunuza bakkalcılık oynamanın, oyun bittiğinde oyun malzemelerini toplamayı gerektirdiğini öğretmeyi de unutmayın.

3-5-7 Yaş İçin Matematiksel Oyun Örneği:
İskambil kağıtlarını sıralayabilecekmisin?

Tasnif etme ve sınıflandırma okul öncesi çocukları için çok önemli becerilerdir. Çocuk iskambil kağıtlarını kullanarak sayılar, işaretler ve iskambil kartları üzerindeki karakterleri tanır. Bu çocuğun daha sonra “büyük çocukların” oynadığı kart oyunlarını öğrenmesini kolaylaştırır. Bu oyun çocuğun matematik ve düşünme becerilerinin gelişmesine yardımcı olacak.

Gerekli Malzemeler 
Bir deste iskambil kağıdı

Nasıl yapacaksınız?
Kartları masaya yayın. Önce çocuğunuz kartları renklerine göre iki gruba ayırsın. Daha sonra bu iki gruptaki kartları sembollere (kupa, karo, maça, sinek) göre ayırsın. Bunun da ardından resimli kartlarla rakamlı kartları ayırsın. Şimdi çocuğunuza yeni bir ayırma ve sınıflandırma yöntemini gösterebilirsiniz: Karttaki rakama göre. Bu grupların her biri iki renk ve dört farklı şekil içerecek. Çocuk kendine göre değişik ayırma ve gruplama yöntemleri de bulacaktır.

3-5-7 Yaş İçin Matematiksel Oyun Örneği:
Terazide tartma işini becerebilecekmisin?

Çocuğunuz farklı ağırlıktaki nesnelerle deneyler yapmaktan çok hoşlanacak. Bu oyun aynı boyuttaki nesneler arasındaki farklılıkları ve benzerlikleri ölçmesini sağlayarak matematik ve düşünme becerilerinin gelişmesine yardımcı olacak.

Gerekli malzemeler
Oyun hamuru
Terazi
Aynı boyut ve şekilde çeşitli malzemeler; örneğin pamuk topakları, çakıl taşları, kalemler, vb.

Nasıl yapacaksınız? 
Oyun hamurunu ve teraziyi çocuğun boyuna uygun bir masaya yerleştirin. Çocuğa her seferde bir tutam hamur almasını ve top şeklinde yuvarlamasını söyleyin. Topları terazinin gözlerine yerleştirsin. Çocuğa terazinin bir gözünün diğerinden aşağıda durduğunu gösterin, bunun o gözdeki topun diğer gözdeki toptan daha ağır olduğu anlamına geldiğini anlatın. Daha sonra irili ufaklı yeni toplar yaparak terazinin iki gözünü dengelemeye çalışmasını isteyin. 

Hamurla yeterince oynadıktan sonra aynı işi diğer nesnelerle de yapmasını isteyin. Örneğin bir göze çakıl taşlarını, diğer göze pamukları koymasını ya da pamuklarla hamurdan yaptığı topları kıyaslamasını isteyin

3-5-7 Yaş İçin Matematiksel Oyun Örneği:
Ev işlerinde hamaratmısın?

Ev işleri çocukların yeni kelimeleri, komutları nasıl dinleyecekleri ve izleyeceklerini, saymayı ve sınıflandırmayı öğrenmelerine yardımcı olur. Ayrıca ev işleri çocukların fiziksel koordinasyonlarının gelişmesine ve sorumluluk duygusunu öğrenmelerine de yardımcı olur.

Gerekli malzemeler
Yapılması gereken çeşitli ev işleri. Örneğin:
Çamaşır yıkama, asma, toplama
Bulaşık yıkama
Çöpün çıkarılması
Yemek masasının hazırlanması
Toz alma

Nasıl yapacaksınız? 
Çocuğa birlikte yapacağınız işi anlatın. Bu işin neden yapılması gerektiğini açıklayın. İşi nasıl yapacağınızı ve çocuğun size nasıl yardımcı olacağını belirtin.

Çocuğa yaptığınız her bir işle ilgili yeni kelimeleri öğretin. Örneğin, önce masa örtüsünü serelim, sonra peçeteleri yerleştirelim, kaseleri koyalım, kepçeyle çorbaları kaselere koyalım” gibi.

Çamaşır işini birlikte yapmak birçok öğrenme fırsatı yaratır. Kirli çamaşırları birlikte biraraya toplayın, çamaşırların isimlerini söylemesini isteyin: pijamalar, tişörtler, çoraplar gibi. Daha sonra renkliler ve beyazları ayırmasına yardımcı olun.

Çocuğa çamaşır deterjanını nasıl ölçtüğünüzü gösterin ve deterjanı deterjan gözüne koymasına izin verin. Çamaşırları her birinin ismini söyleyerek makineye çocuğunuz koysun, çoraplardan birinin tekini makineye atmayın, çamaşırları çıkardıktan sonra yıkanmış olan tekini alın ve çocuğunuzdan bir elinde ıslak çorabı, diğer elinde kuru çorabı tutmasını isteyin. Hangisinin daha ağır, hangisinin daha hafif olduğunu sorun.

Çamaşırları toplarken çocuğunuzdan birbiri ile aynı olan çamaşırları bir arada katlamasını isteyin. Örneğin tişörtler, çoraplar gibi. . “Hangi çorap daha büyük, babanın ki mi, senin ki mi?”, “kaç tane pembe havlumuz var” gibi sorular sorun.

OKULÖNCESİ DÖNEMDEKİ ÇOCUKLARDA MATEMATİK KAVRAMLARININ GELİŞİMİ 

Matematik pekçok yetişkinin zor olduğu gerekçesiyle kaçındığı bir alandır. Yetişkinlerin matematikten kaçınmalarının nedeni kısmen, matematiğin temel ilkelerini anlamamalarıdır. Onlara birtakım matematiksel bilgileri ezberlemeleri öğretilmiş, bazen de problemleri çabuk ve doğru çözdükleri için ödüllendirilmişlerdir. Ancak genellikle matematiğin neden ve nasıl işlediği üzerinde durulmamıştır. Aslında günlük yaşantımızın hemen hemen her anında matematiği kullanmaktayız. İşimize giderken zamana bağlı olma, alış-veriş sırasında, yemek yaparken gibi yüzlerce durumda matematikle doğal olarak karşı karşıya kalmaktayız.

Okulöncesi dönemde çocuklar da matematikle ilgili kavramları günlük etkinliklerin pek çoğunda öğrenmektedirler. 

Örneğin bire-bir ilişkisinin bilincinin kanıtı “Bir elma Ayşeye, bir elma bana”, 
ya da yemek masasını hazırlamada “Bir tabak babaya, bir tabak anneye, bir tabak bana” ifadelerinde ortaya çıkmaktadır. 

Yemek pişirme etkinliklerinde sıralamayı ve farklı ölçüm araçlarını kullanmayı öğrenmektedirler. “Önce unu koy, sonra şekeri, en sonra da kabartma tozunu”, gibi ifadelerde sıralamayı; “2 tane yumurta, bir subardağı şeker, 1 karışık kabartma tozu koy” gibi ifadelerde de değişik ölçüm şekillerini öğrenmektedirler. 

Matematik kavramları okulöncesi eğitim programlarının her alanında yer alabilir. Sayılar, şekiller, büyüklük-boyutla ilgili kavramlar, sıralama, bağıntı ve ilişkilerle ilgili kavramlar bir çocuğun günlük okul yaşantısının öylesine büyük parçalarıdır ki, matematikle ilgili eğitim yaşantıları doğal olarak kendiliğinden ortaya çıkmaktadır. 

Yaşamın ilk yıllarından itibaren edinilen matematikle ilgili kavram ve beceriler daha ileriki yıllarda gerekli olan yüksek matematik bilgi ve kavramlarının temelini oluşturacaktır. 

Matematik kavram geliştirmeye yöneliktir ve kökleri çocukların günlük 
yaşadıkları deneyimlerdedir. Model oluşturma, gözlem yapma, ölçme kıyaslama, aynı ve farklı olanları bulma, eşleştirme yapma gibi etkinlikler, çocuklara sonunda anlayarak-kavrayarak matematik işlemlerini yapmalarına olanak verecek kavramları geliştirmede yardımcı olmaktadır. 
Matematikle ilgili bilgilerin temelinin oluşturulması okulöncesi dönemin ilk yıllarında gelişmeye başlamaktadır. Hatta yapılan bazı araştırmalarda 1 yaş civarındaki çocuklara görsel olarak sunulduğunda, küçük nesne setlerinin azlık-çokluğunu ayırdedebildikleri gözlenmiştir. 

Matematik kavramlarına temel oluşturabilecek eşleştirme davranışını çocuklarda 1-2 yaştan itibaren gözleyebiliriz. Bu yaşlar arasında çocuklar 2'si aynı biri farklı 3 nesneden benzer olanları eşleştirebilmektedirler. Eşleştirebilme davranışı yaşla birlikte basit eşleştirmelerden karmaşığa doğru gelişmektedir. 

Yine matematiğe temel oluşturan kavramlardan boyut kavramına ait ilk davranışlar 2-3 yaşındaki çocuklarda büyük ve küçük olanı tanıma ve ayırtetme ile ortaya çıkmaktadır. Farklı boyuttaki 2 toptan “büyük topu göstermesi” veya “küçük topu göstermesi” istendiği zaman çocuk doğru davranışı sergileyebilmektedir. 3 yaşa doğru çocukların boyutla ilgili kavramlardan uzun-kısayı tanıyıp, ayırdedebildiklerini görmekteyiz. 
3-4 yaştaki çocuklar, eşleştirebilme davranışı içinde geometrik şekilleri eşleştirebilmektedirler, ancak bu davranış, çocukların şekilleri özellikleri yönündentanıyıp-ayırdedebildikleri anlamına gelmemelidir. Çocuk sadece görsel algılama becerilerini kullanarak şekilleri eşleştirmektedir. 3-4 yaşta bire-bir eşleştirme davranışı görülmeye başlamaktadır. Basit düzeyde “bir şeker sana, bir şeker bana”, “bu top senin, bu top benim” gibi 2'li birebir eşleştirme davranışları görülmektedir. Bu yaştaki çocuklar model olunduğu zaman 3'e kadar sayabilmektedirler. 

Bu yaştaki sayı sayma davranışı kavrayarak sayma değil modeli taklit etme, ezbere sayma davranışıdır. Çocuk 3 sayısının karşılığını kavram olarak kazanmış değildir. 

4-5 yaştaki çocuklarda sıralama kavramı geliştirmeye başladığı için, bu yaşlardaki çocuklar 1-10 arası ezbere saymaya başlarlar. Bir grup nesneden örneğin bir grup kalemden “bana 3 tane kalem ver” denildiği zaman çocuk 3 tane kalemi tek-tek alarak yetişkine verebilir. 
• yaşta basit gruplama davranışı da gözlenebilmektedir. Bu yaşta çocuklar nesneler 
arası özellikleri belirli ölçülerde anlamakta ve basit düzeyde de olsa benzer özellikte olanları aynı grup içinde toplamaktadırlar. Ancak nesnelerin gruplandırılması ve gerçek sınıf özelliklerine göre biraraya getirilmesi 5 yaştan sonra görülmektedir. 

5-6 yaşındaki çocuklar; 1-20 arası sayıları anlamlarını bilerek sayar, bir grup nesneyi tek tek sayarak kaç tane olduğunu söyler; 1-10 arası rakamları sıraya dizer. 

Sıralama becerisi gelişmiştir. Bir grup nesneyi büyüklük özelliğine göre sıralar (En büyük, ortanca, en küçük oluşlarına göre). Nesneleri genişlik ve uzunluk özelliklerine göre sınıflandırabilirler. Sıra sayılarını öğrenebilir. Örneğin bir dizi toptan “en baştakini, en sondakini, baştan 2.sini, sondan 3.yü göster” gibi soruları doğru cevaplar. 

Yarım ve bütünü gösterir. İstenildiğinde bir grup nesneyi ikişerli; üçürli küçük gruplara ayırabilir. 

5 sayısı içinde toplama-çıkarma işlemlerini yapabilir. 
En az, en çok, birkaçı, birçoğu, hepsi hiçbiri gibi nicelikle ilgili terimlerin 
anlamlarını bilir. 

7 yaş öncesinde çocuklar görsel algılamaya ya da algısal düşünceye dayalı mantık yürütmektedirler ve bazen algıları çocukları yanıltabilmektedir. İçinde su bulunan 2 uzun bardaktan birini yayvan bir kaba döktüğünüz zaman çocuk uzun bardaktaki suyun daha fazla olduğunu söyleyecektir. Ya da geniş bir alana yayılmış şekerlerin, küçük bir alana konmuş aynı sayıda şekerden fazla olduğunu söyleyecektir. 

Eşit ağırlıklı ve top şeklindeki iki oyun hamuru gösterilip ağırlıklarının eşit olup-olmadığı sorulduğunda “eşit” diyen çocuk top şeklindeki hamurlardan birisi sosis şekline dönüştürülüp, tekrar eşit olup-olmadıkları sorulduğunda bu sefer sosis şeklinde olanın daha ağır olduğunu söyleyebilmektedir. 

Bunların sebebi 7 yaş öncesindeki çocuklarda korunum kavramının gelişmemiş olmasıdır. Korunum kavramı en basit açıklamasıyla “nesnelerin bazı niteliklerindeki değişmelere rağmen bazı özelliklerinin sabit olduğunu kavramaktır” bu da ancak çocukların sadece algılama yoluyla edindikleri bilgileri kullanma ile değil zihinden mantık yürütmeyi de kullanarak ortaya koydukları bir davranıştır. 

7 yaş öncesi çocuklara sunulan değişik özellikteki kaplara dökme-doldurma-boşaltma blokları değişik şekillerde dizme, yemek malzemelerini değişik araçlarla ölçme gibi benzeri etkinlikler için fırsatlar yaratarak korunum kavramı için ön bilgiler sağlanabilir. Ancak korunum kavramı için pek çok deneyim olanağı sağlansa da çocuklar ancak öğrenebilecekleri kadar hazır oldukları yaşta korunum kavramını kazanabilmektedirler (5-5,5 yaş genellikle bir çocuğun korunum kavramını öğrenebileceği en erken yaştır). 

Matematikle ilgili kavramlar okulöncesi eğitimi programlarının her alanında yer alabilir. Matematik içeren etkinlikler katı testlerle yada çok kurallı ders havasında verilmemelidir. Oyun köşelerinde evcilik köşesinde, bakkal-alışveriş köşesinde, bloklarla oynarken kum havuzunda ya da herhangi bir doğal öğretim ortamı oluştuğunda matematikle ilgili kavramlar çocuklara verilmelidir. Çocuklar evcilik köşesinde oynarken değişik ölçme araçlarıyla kaşık, kavanoz, bardak gibi materyallerle su, şeker, fasulye gibi malzemeler ölçüp sayabilirler. Masa kurarken birebir eşleştirme yapabilirler. 

Alışveriş köşesinde oynarken adet, kilo gibi ölçü birimlerini, para verme, para üstü alma gibi davranışları öğrenebilirler. Bloklarla oynarken değişik boyutları ve şekilleri ve bunların kombinasyonlarından oluşan yeni boyut ve şekilleri öğrenebilirler. Bu örneklere yüzlercesi eklenebilir. Önemli olan şudur ki, okulöncesi dönemde atılan temeller daha ileriki okul yıllarında çocukların matematiği daha iyi anlamalarına neden olacaktır. Ayrıca okulöncesi eğitimcileri, çocuklara matematiği ne kadar çok sevdirip bu işlemlerden zevk alabilmeyi öğretirlerse gelecek kuşaklarda matematikten korkmayan ve mantığı kullanmayı geliştirebilen kişilerin sayısı okadar çok artacaktır.

* Prof.Dr.Nilgün Metin 

GRAFİKLER

Grafikler verileri kaydetmenin bir yoludur ve farklı şekillerde yapılabilen matematik etkinlikleridir. Grafikler diğer tahmin olaylarıyla matematiği bütünleştirmenin bir yoludur ve sayısal, görsel ve sözel bilgiler içerir.
Grafikler sadece çocukların dikkatini grafiğe çekmekle kalmayıp aynı zamanda doğrudan ve açık olarak onlara daha fazla bilgi sunar. Grafikler çocukların dil gelişimleri ve yaratıcı yeteneklerinin gelişimi için doğal fırsatlar sağlarken, bir durumun sözel olmadan gösterilmesini, karşılaştırma yapma, gruplar arası ilişkileri yorumlama, soruların cevaplarını bulma ve tartışma fırsatları sağlayabilir. Ayrıca grafik çalışmaları ile çocuklara “daha çok”,”daha az”,”bazı”,”en çok”,”hiç” gibi kelimeler öğretilebilir.
Çocuklar grafik yaparken sayma, karşılaştırma, eşleme ve sınıflandırma gibi temel becerileri kullanırlar. Bu nedenle grafik çalışmaları okulöncesi matematik programında önemli bir yere sahiptir.
Grafik çalışmalarında öğretmen önce somut daha sonra resimlere en son soyut durumlara yer vermelidir.


Okulöncesi Eğitim Programlarında Grafik Çalışmaları


1.Gerçek nesneleri kullanma

Öğretmen çalışmaya göre yalnız iki nesne veya durum kullanmalı daha sonra aşamalı olarak bunları arttırmalıdır.


2.Nesne resimleri kullanma

Bu çalışmada öğretmen gerçek nesneler yerine resimler kullanabilir. Resim grafiği gerçek nesnelerle yapılan grafikten sembollerle yapılan grafiğe bir geçiştir. Bir önceki aşamada olduğu gibi bu aşamada da önce iki nesne veya durum ile çalışmaya başlanır daha sonra aşamalı olarak bu sayı arttırılabilir.


3.Semboller kullanma

Sembolik aşamada, grafik çalışmaları için nesne veya durum anlatmak için dama, küp, renkli kâğıtlar, boncuklar, ataçlar gibi nesneler gerçek durum yerine sembolik olarak kullanılabilir.


ETKİNLİKLER

1-)Bugün üzerinizde hangi renk giysi var?

1 numaralı etkinliğimizde fon kartonu üzerine hazırlamış olduğumuz çeşitli renklerdeki kıyafet resimlerinin altına çocuklar o gün hangi renk giyinmişlerse o renk puantiyeleri yapıştırmalarını isteriz. Böylece o gün hangi renk kıyafet çoğunluktaysa panoda ortaya çıkacaktır.

2-)Gökyüzünde hangi renk yıldızların olmasını isterdin?

2 numaralı etkinliğimiz de çocuklara bu soruyu yönlendirip istediği renkteki yıldızı gökyüzü panomuza yapıştırmasını isteriz. Yine hangi renk çoğunluktaysa ortaya çıkar.

3-)Hangi renk Lego daha çok?

3 numaralı etkinliğimizde Legoları dağınık bir şekilde masanın üstüne koyarız ve çocuklardan aynı renkte olanları üst üste koymalarını isteriz. Böylece hangi renkten daha çok olduğu somut bir şekilde görülecektir.

4-)En çok hangi çizgi filmi seviyorsun?

4 Numaralı etkinliğimizde pano üzerine yapıştırdığımız çizgi film resimlerinden, çocuklara hangisini daha çok sevdiği sorulur. Verilen cevaba göre, panoda işaretleme yapılır.

5-)Tweety’nin yerinde olsan ne yapardın?

5 Numaralı etkinliğimizde çocuklara Slyvester’ın Tweety’yi kovaladığı anlatılıp, çocuğun kuşun yerinde olsa kaçmak için hangi seçeneği kullanacağı sorulur. Verilen cevaba göre pano işaretlenir.

6-)Meyvelerden en çok hangisini seviyorsun?

6 Numaralı etkinliğimizde çocuklardan verdiği cevaplara göre işaretleme yapmaları istenir

7-)Evde hangi hayvanı besliyorsun?

7 Numaralı etkinliğimizde çocuklardan verdiği cevaplara göre işaretleme yapmaları istenir

8-)Hangileri evcil, hangileri vahşi hayvan?

8 Numaralı etkinliğimizde çocuktan, torbadan bir kart çekmesi, evcil ve vahşi hayvanları panodaki ilgili yerlere yapıştırması istenir

9-)Karada, havada, suda yaşayan hayvanlar.

9 Numaralı etkinliğimizde çocuklardan çektiği karta göre, ilgili yerlere işaretleme yapmaları istenir

10-)Hayvanların ayak sayısı.

10 Numaralı etkinliğimizde çocukların (çektikleri karta göre) panoda 1 den 4 e kadar sıralanmış sayı dizisinin altına işaretleme yapmaları istenir.

11-)En sevilen çiçek.

11 Numaralı etkinliğimizde çocuklardan sevdikleri çiçeklere göre panoda işaretleme yapmaları istenir.

12-)Meslekler

12 Numaralı etkinliğimizde çocuklardan, olmak istedikleri mesleklere göre işaretleme yapmaları istenir

13-)Renkli meslekler

13 Numaralı etkinliğimizde çocuklardan, uçurtma üzerindeki 4 farklı meslek grubunun rengini taşıyan kâğıt parçalarını, kuyruk kısmından kopartmaları istenir. Sonuçlara göre panoda işaretleme yapılır.

14-)Kız kardeş, erkek kardeş

14 Numaralı etkinliğimizde yere kurdelelerle 4 çizgi çizerek çocuklardan birine yalnız erkek kardeşi olanlar, diğerine yalnız kız kardeşi olanlar, üçüncüye hem erkek hem kız kardeşi olanlar ve dördüncüye, kardeşi olmayanların oturması istenir.

15-)Hangi etkinlik?

15 Numaralı etkinliğimizde çocuklardan panodaki etkinliklerden hangisini yapmak istediği sorulur. Alınan cevaba göre işaretleme yapılır.


16-)Okula ulaşım.

16 Numaralı etkinliğimizde çocuklara okula gelirken kullandıkları vasıtalar sorulur. Alınan cevaplar ışığında işaretleme yapılır.

17-)Geometrik şekiller (1)

17 Numaralı etkinliğimizde torbadan çekilen şekiller panodaki uygun yerlere yapıştırılır

18-) Geometrik şekiller (2)

18 Numaralı etkinliğimizde çocuklardan sınıfta gördükleri eşyaların geometrik şekillerine göre panoda işaretleme yapmaları istenir.

19-) Geometrik şekiller (3)

19 Numaralı etkinliğimizde çocuklarlardan birer zarf seçmeleri ve içinden çıkan şekilleri panoya yapıştırmaları istenir.


20-) Sevilen içecekler (1)

20 Numaralı etkinliğimizde masaya konulan içeceklerden çocukların seçim yaparak, bardaklarına doldurmaları istenir. En fazla tüketilen içecek belirlenir.

21-) Sevilen içecekler (2)

21 Numaralı etkinliğimizde masaya boyalı makarnalar konularak, portakal suyunu sevenlerden sarı, süt sevenlerden beyaz, kola sevenlerden kırmızı makarna almaları istenir ve panoya yapıştırılır.

22-) Haftanın günleri

22 Numaralı etkinliğimizde çocuklara çalışma günü ve tatil günü kavramları anlatılır ve panoda okula gittikleri ve gitmedikleri günleri işaretlemeleri istenir.




23-) Hava durumu

23 Numaralı etkinliğimizde çocuklardan okula geldikleri her gün, o günün hava şartlarına göre, panodaki uygun yeri işaretlemeleri istenir.

24-) Sınıf mevcudu

24 Numaralı etkinliğimizde sınıfta bulan her çocuktan, panoya, cinsiyetine göre, papyon ya da şeker yapıştırması istenir. Sonuca göre sınıf mevcudu belirlenir.

25-) Yaş grafiği

25 Numaralı etkinliğimizde çocuklardan, yaşlarına göre panoya işaretleme yapmaları istenir

26-) Boy grafiği

26 Numaralı etkinliğimizde palmiye şeklinde hazırlanmış boy cetvelinde ölçüm yapılan çocukların boyları panoya işlenir.

27-) Kilo grafiği

27 Numaralı etkinliğimizde baskülde kiloları ölçülen çocukların kiloları panoya işlenir

28-) Yumurta sayısı

28 Numaralı etkinliğimizde çocuklardan farklı renklerdeki tavukların farklı renklerdeki yumurtalarının panoya yapıştırmaları istenir. Hem renk kavramı işlenirken, hem de sayılarla ilgili egzersiz yapılmış olunur.

29-) Buzdolabındaki yiyecekler

29 Numaralı etkinliğimizde farklı iki buzdolabı arasındaki yiyecekler karşılaştırılır.

30-) Tren

30 Numaralı etkinliğimizde farklı uzunluktaki iki trenin köprüden geçme süreleri karşılaştırılarak, çocuklara uzunluk kavramı anlatılır.


31-) Tombala

31 Numaralı etkinliğimizde iki tombala kâğıdından hangisinin hedefe ulaşmasının daha kolay olduğu sorulur.

32-) Vitrin

32 Numaralı etkinliğimizde çocuklardan, farklı renklerde vitrine dizilmiş hamur topların eşitlemeleri istenir.

33-) Renkli daireler

33 Numaralı etkinliğimizde çocuklardan, farklı üç renkteki daireleri, üç çubuk vasıtası ile bir araya getirmeli istenir.

34-) Tırtıl çiçek oyunu

34 Numaralı etkinliğimizde tırtıl maskesi takan iki çocuktan, belirli bir zamanda, kartondan yapılmış çiçek parçalarını kopararak, sepete atmaları istenir. Kalan çiçek parçasına göre galip ilan edilir.

35-) Elma tiyatrosu

35 Numaralı etkinliğimizde kurtlu ve sağlam elmaları konu alan bir piyes düzenlenir.

36-) Halka atma oyunu

36 Numaralı etkinliğimizde 3 gruba ayrıla çocuklar, kendi gruplarının belirlediği renkteki halkaları, sopaya atmaya çalışırlar.

37-) Renkli sıvı oyunu

37 Numaralı etkinliğimizde çocuklar 2 gruba ayrılır.2 ayrı sıvı bu 2 ayrı grup tarafından küçük kaplarla başka bir kaba boşaltılır. Belli bir süre içinde hangi grup daha çok sıvı taşımışsa o grup galip olur.




0– 6 YAŞ GELİŞİM DÖNEMLERİ

GİRİŞ
Okulöncesi dönemdeki çocuklar meraklı, araştırıcı, hayal güçleri kuvvetli ve sorgulayıcıdırlar. Bu nedenle çocukların bu yöndeki gelişimlerini desteklemek amacıyla, onların araştırabilecekleri, meraklarını giderebilecekleri, neden sonuç ilişkisini görebilecekleri, çeşitli fikirler öne sürerek tahminlerde bulunabilecekleri fırsatlar verilmeli ve bu yönde eğitim ortamları hazırlanmalıdır. Bu da çocukların merak ve araştırma duygularını geliştirici ve zihinsel yeteneklerini uyarıcı etkinliklerden biri olan "fen etkinlikleri" ile mümkündür. Okulöncesi dönemde fen etkinlikleri fen bilimlerine ilişkin bilgilerin çocuğa aktarılması olmayıp, çocuğun bunları yaparak ve yaşayarak öğrenmesidir. Ezbere bir fen bilgisi aktarımı çocuğun zihinsel gelişimine katkısı olmayıp, sadece bilgilerin artmasına yarar. Oysa ki, okulöncesi yıllarda önemli olan çocuğun araştırma, inceleme ve gözlem becerilerini geliştirerek, sağlam bilimsel temeller oluşturması ve bilimsel düşünmeyi öğrenebilmesidir. Anaokullarında çocukların yaparak öğrenmeleri ile gerçekleştirilecek fen çalışmaları sırasında çocuk gözlem yapma, soru sorma, fikirler ileri sürme, tahmin etme, iletişim kurma, düşüncelerini başkaları ile paylaşabilme ve neden sonuç ilişkisini kavrama fırsatına sahip olacaktır. Bu nedenle, fen etkinliklerine çocuğun merak duygusunu uyaracak ve doğal merakını tatmin edecek doğal ortamın yaratılmasıyla başlanmalıdır. Esas olan çocuğun merakını giderebilmesi için sorular sorması ve bu sorulara cevap bulabilmesi için gözlem inceleme ve araştırma yapmasıdır. Okulöncesi çocuklar için fen öğretiminin başlangıç noktası onların doğal çevreleridir. Çeşitli çevre gezileri ve yürüyüşler onlara gözlem ve inceleme yapma fırsatı verirken, doğadaki değişimler (mevsimler, gün, hava durumu gibi). Onlara sorgulama ve araştırma olanakları yaratabilir. Ayrıca çevrelerindeki bitkiler, hayvanlar, taşlar, bulutlar, yeryüzü, canlı ve cansız bütün nesneler onlarda heyecan yaratır ve onlara araştırma fırsatları sunar. Bu nedenle öğretmen iyi bir gözlemci olup, çocukların ihtiyaç duydukları her an onları bu tür etkinliklere yönlendirebilmeli ve her konuda sorular sorarak, gözlem, inceleme, araştırma ve sorgulama yeteneklerini geliştirebilmelidir. 

0-1 AYDA
1 Yüzü koyun yatırıldığında başını kontrol etme çabası içindedir.4.haftada tutabilir ve kaldırabilir.Eli kapalıdır.Avucunun içine küçük bir nesne dokundurulduğunda sıkıca yakalar. 
2 Yüksek sese tepkide bulunur. 
3 Göz,yakın bir nesne üzerine kısa süre sabitleşebilir.Parlak renkler ve şematik şekiller üzerinde,gözün biraz daha fazla kaldığı izlenebilir. 
4 Tatlı,tuzlu,ekşi,acı besinleri ayırt edebilir. 

1-4 AYLARDA
1 Omuz ve baş kontrolü görülmeye başlar. 
2 3. ve 4.aylar içinde desteklendiğinde kısa bir süre oturabilir.Başını dik tutabilir.Kollarına dayanarak doğrulabilir. 
3 Görme duyusu gelişmiştir.Yatay hareket eden nesneleri izleyebilir.Göz ilgisini çeken nesneler üzerinde daha uzun süre kalır.
4 Görme ve işitmenin işbirliği görülür.Sesin geldiği yöne bakar. 
5 Çevreye ilgi artar,ayak seslerine beslenme,banyo gibi hazırlıklara tepki verir. 
6 sosyal gülme 2. ay sonunda görülür. 
7 Esas sesleri taklit etme yeteneği gelişmiştir. 
8 Yakaladığı bir hareketi durmadan tekrar eder. 
9 Çıngırağı hızla sallayınca ses çıkardığını fark eder.Avuç içi ile yakalar.Herşeyi ağzına götürür. 
10 Eller hafif açıktır. 

4-10 AYLARDA
1 Sırt üstü durumundan yan yatmaya geçebilir.Emekleme denemesi 5. ayda görülür.7. ayda,sürünme ve emekleme gelişir.8.ayda tam dönüş görülür. 
2 Uzatılan nesneyi yakalamaya çalışır.6.ay içinde terredütlü yakalama görülür.8,9.aylarda iki küpü bir araya getirebilir. Ustaca yakalama 9. ayda görülür.Aynı ay içinde hangi elini seçtiğini belli edebilir. Sonra bu eli değiştirebilir. 
3 Katı mamaları,4.ayın sonu ve 5.ay içinde yiyebilir. 
4 Anlamlı sesler ve heceler çıkarmaya başlar,taklit yeteneği gelişmektedir. 
5 Destekle oturabilir.Omuz ve baş konturolü gelişmiştir.7.ay içinde desteksiz oturma görülür. 
6 Yardımla ayakta durabilir.Tutunarak durma 9. ve 10. ayda görülür.Emeklemede ustalaşmıştır. 
7 Göz ve el koordinasyonunun başlangıcı 4. aya raslar. 
8 6.ayb içinde tanıdık ve yabancı yüzleri ayırt etme başlar.Seçicilik görülür. 
9 Objeleri bir elinden diğerine geçirebilir.(Çocuklar genellikle9-12.aylar arası hangi ellerini kullanmak üzere seçtiklerini belli ederler.İki yaşına kadar sağ elini kullanmasına yardım ve özendirme söz konusu olabilir,oyuncağı sağ eline uzatmak,sağ elini rahat kullanacağı bir biçimde oturtmak gibi-ikinci yaştan sonra,sol elini seçtiğini ortaya koyarsa herhangi bir karışma zararlı olabilir.) 

10-12 AYLARDA
1 Yardımsız ayağa kalkabilir.Tutunarak yürür.Erken yürüme görülebilir.Ortalama yürüme zamanı 13-15 aylar arasıdır. 
2 Yatma durumundan oturmaya geçebilir.Düşmeden,eğilebilir. 
3 Çevrede gördüğü davranışları taklit edebilir. 
4 Parmaklarını deliklere sokmaya çalışır;halkaları yakalar. 
5 Yetişkinlerin sallanarak ve vurarak yaptığı oyunlardan zevk alır. 
6 Üç küpü yan yana getirmeye çalışır. 
7 Ulaşmak istediği nesneyle arasındaki engeli kaldırabilir.Amaç-sonuç bağlantısını kura bilmektedir.Bu ilk zeka belirtisidir.Nesneleri son kayboldukları yerde değil,ilk denemede bulduğu yerde arar. 
8 Topu karşısındaki kilşiye atma denemeleri yapar. 
9 Önceden anlama,kestirme görülür.Annenin kalkmasının onun gideceğine işaret olduğunu sezinlerve ağlayabilir. 
10 Yabancılardan çekinme ve korkma görülür. 
11 Kendini besleme isteği gösterir.Kaşığı kullanmak ister. 
12 Kahkaha ile gülebilir.Sevgi gösterir. 

İki Yaş Çocuğunun Gelişim Özellikleri
İki yaş çocuğu en iyi şekilde koklama, tatma, dokunma, duyma ve görme duyuları yoluyla öğrenebilir. Çok meraklıdırlar ve her şeyi araştırıp keşfetmek isterler. Çok cesaretlidirler ve onların bu araştırıcı doğaları yetişkinleri korkutabilir. Bu nedenle, kısıtlanmaksızın denetlenmeleri gerekebilir. Dikkat süreleri 2-5 dakika gibi çok kısadır. Ancak bir şey onlara çok ilginç gelirse daha uzun bir süre etkinliğe katılabilirler. Bu dönemde çocuklar sık sık "hayır" kelimesini kullanır ve hatta çok hoşlandığı birşeyi isteyip istemediği sorulduğunda dahi hayır diyebilirler. Bu nedenle onlara "yemek için hazır mısın?" diye sormak yerine, "öğle yemeği zamanı" diye belirtebiliriz.. İki yaşındaki çocuk ancak iki-üç kelimelik cümleler kurabilir. Bu dönemde merak duygularının da bir sonucu olarak, sık sık "ne, niçin, nerede" gibi sorular sorarlar. Ancak onlar konuştuklarından daha fazla kelimeyi anlayabilirler. 
Zihinsel Gelişim Özellikleri 
Yapılabilecek Aktiviteler 
Şekilleri yerleştirebilme 
1 Çocukların rahatlıkla alıp kullanabilecekleri yerlere oyuncaklarını yerleştirmelerini saglama 
2 İçerisine şekilleri yerleştirebilecekleri şekil kutuları verme Sınırlı ilgi süresi 
3 Çocuklara 2-5 dakika sürecek kısa hikayeler okuma 
4 Çocuklarla şiir ve parmak oyunları tekrarlama Yetişkini taklit 
5 Çocukların kullanabilmeleri amacıyla, dramatik oyun köşesinde şapka, çanta, küpe gibi aksesuarlar bulundurma 
6 Çocukların kendilerini görebilecekleri yerlere aynalar asma 

18-24 AYLAR
1 Sandalyede rahatlıkla oturabilir. 
2 Elinden tutulduğunda,merdivenleri inip-çıkabilir.Tek ayak üstüne atlayabilir.Atlamada iki ayağını birden kullanamaz. 
3 Koşabilir;ancak ani dönüşlerde dengesini kaybeder. 
4 Kaşığı doğru tutar ve ağzına götürebilir. 
5 Araç kullanarak,ulaşmak istediği nesneyi yakalayabilir. 
6 Tekerlekli arabayı çekebilir.Topa tekme vurabilir. 
7 Bebeğinin gözünü,kulağını,ağzını v.b organlarını gösterebilir. 
8 Bazı nesneleri veya canlıları resimlerinden tanır ve gösterir. 
9 Objelerle ilgili etkinliklerde,yatay kavramına doğru bir yöneliş izlenir. 
10 Doğrudan algı alanında olmayan,ancak daha önce gördüğü bir olayı,taklityoluyla,ortaya koyabilir. 
11 İlgi alanında dikkat topalama ve hatırlama süresi,yaklaşık 15 dak.dolaylarındadır. 
12 Yeni etkinlikler dener;beceremediğinde,önce ustalaştığı benzer bir davranışı tekrarlayarak çözüm arar.Düşüncelerini,taklit yoluyla,davranış ve tavır alışlarıkyla ortaya koyar. 
13 Yapması istenen basit istekleri yerine getirebilir.Oyuncaklarını bir sepete koyabilir. 
14 Kitap sayfalarını üçer-beşer çevirebilir;tek tek çevirmeyide becerebildiğini,zaman zaman,ortaya koyar. 
15 Kağıdı katlamaya çalışır;el seçimini ortaya koyar;ancak zamanla bu seçimi kendiliğinden değiştirebilir. 
16 Tahta küpleri kutudaki yerlerine yerleştirebilir. 
17 Bir kelimelik cümleler çoğunlukta olmakla birlikte,iki kelimelik zaman zamanda,üç kelimelik cümleler kurabilir. 
18 Öz-yönelim çok güçlüdür;sevdiği kişi ve nesneleri paylaşmak istemez.Mutluluk ve haz duygularını,yoğun biçimde,belli eder.Utanma,korku,öfke kıskanma duyguları belirir. 
19 Diğer çocuklara ilgi artar.Onlarla birlikte olmak ister;ancak,yan yana sürdürülen paralel oyunlar görülür. 
20 Dışkılama konturolü gelişmektedir. 

3 YAŞ ÇOCUĞUNUN GELİŞİM ÖZELLİKLERİ
Büyük ve küçük kas aktivitelerinde daha başarılı, daha fazla kontrole sahiptirler. Daha istekli, ilgili arkadaş canlısı ve daha bağımsızdırlar. Hikaye dinlemek ve tekrarlamaktan hoşlanırlar. Dikkat süreleri hala çok kısadır. Üç ve daha fazla kelime içeren cümleler kurabilirler. Hala hatalı konuşmakla birlikte konuşmalar daha anlaşılır şekildedir. 1000 kelime hazinesine sahiptirler. İki-üç emri arka arkaya yerine getirebilirler. Su köşesi aktivitelerinden hoşlanırlar. 

Zihinsel Gelişim Özellikleri Yapılabilecek Aktiviteler 
Üç objeyi seçme ve sayma 
1 a. Her çocuk için masaya çatal, kaşık, tabak koymalarını isteme 
2 b. Bahçeden seçerek üç çiçek toplamasını isteme 
3 Dört-altı rengi tanıma ve eşleştirme (önce kırmızı, yeşil, mavi, sarı daha sonra kahverengi, siyah, turuncu, mor) 
4 a. Bir daireyi her biri farklı renk olacak şekilde altı eşit parçaya bölme ve çocuktan bu altı rengi seçerek etrafına yerleştirmesini isteme 
5 b. Altı tane renkli kutu ve altı tane aynı renkteki fasulye torbaların çocuğa vererek, uygun renkteki fasulye torbasını uygun kutuya fırlatmalarını sağlama 
6 c. Bir kutuya 8-10 tane farklı renkte nesne koyarak çocuktan ismi söylenilen renkteki nesneyi bulmasını isteme 
 Merdivenleri tek adımlarla çıkabilir. 
 Tek ayak üzerinde durabilir zıplar;parmak  uçlarında yürüme denemeleri yapar. 
 Koşmayı daha iyi becerir;köşeleri rahatlıkla döner,hızını artırabilir ve azaltabilir.Zaman zaman tökezlenir ve düşer. 
 Ayakkabılarını (genellikle ters) giyinbilir;ancak bağcıklarını bağlayamaz. 
 Basit giysileri ğiyiyebilir. ve çıkarabilir 
 Küpleri üst üste koymada ustalaşmıştır.9-10 küple kale yapabilir.Küpleri yatay kullanma görülür. 
 Su dolu bir bardağı taşıyabilir;suyunu içebilir.Çatalla yemek yemeye başlar.Kaşık kullanmada ustalaşmıştır. 
 Kağıdı yandan  katlayabilir.Gösterildiği halde,genllikle köşe katlaması yapamaz. 
 Köşeli,dikey çizgiler çizebilir.Bir insanı normal çizemez.uvarlak çizgilere geçiş görülür. 
 Tuvalet ihtiyacını belirtir.Ancak,zaman zaman,oyuna  daldığında ya da bazı geceler,haber verme gecikebilir. 
 Yuvarlak,kare,üçgen  şekilleri eşleştirebilir;yerine yerleştirebilir;ancak bu şekilleri çizemez. 
 Özellikle dilde,bu eşleştirme yeteneği belirgindir.Objeleri kolayca  sınıflayabilir;tanmlayabilir;kıyaslayabilir. 
 Ana renkleri tanır ve eşleştirebilir. 
 Durmadan soru sorar 
 Uygun olan ve olmayan davranışlarıyla ilgili tepkileri anlayabilir;bunlara göre kendini yöneltebilir. 
 Koku ve dokunma farklılıklarını ayırt edebilir 

4 YAŞ ÇOCUĞUNUN GELİŞİM ÖZELLİKLERİ
El becerileri daha gelişmiştir. Daire ve kare şekillerini kopya edebilir. Vücudun baş bölümlerinin bulunduğu resimler çizebilir. Büyük parça "yap-boz"ları yerleştirebilir. Hikayelere başlıklar uydurur ve konuları birbirine bağlar. Blok ve dramatizasyon köşelerinde oynamaktan çok büyük zevk alır. Çok fazla konuşarak yetişkinin sabrını dener. 

Zihinsel Gelişim Özellikleri .... Yapılabilecek Aktiviteler 
(İki uzun çizgi çizme) 
1 a. Çocuklarla uzunluğu hakkında konuştuktan sonra renkli kurdeleleri kesmelerini saglama 
2 b. Üç-dört farklı uzunlukta samanı kesme ve onları uzunluklarına göre sıraya koymalarını sağlama 
(Dört ve daha fazla sayı sayma) 
3 a. Dört fasulye torbasını seçerek, sayarak fırlatmalarını sağlama 
4 b. Çocuklardan zıplarken saymalarını isteme 
5 c. Yemek zamanı arkadaşlarını saymalarını isteme 
6 d. Kutudan dört kurabiyeyi sayarak almalarını isteme 
7 e. Meyveyi dört parçaya kesmelerini isteme 
8 f. Grup kararlarını oylama ve her oyu gösteren bir grafik yaparak oyları sayma 
(Altı rengi isimlendirme ve tanıma ) 
9 a.Gün boyunca karşılaştığı nesnelerin renklerini tartışma. Örneğin: Kırmızı ışık, yeşil ağaç, sarı muz gibi 
10 b. Bir grup nesneyi renklerine göre ayırma, benzer ve farklılıklarını söyleme 

1 Koşmada daha güvenlidir. 
2 Bir bacak üzerinde daha uzun süre dengede durabilir.Sekemez;bu beceri 5 yaşına doğru görülür. 
3 Top yakalamada becerisi artmıştır.El-göz işbirliği gelişmiştir. 
4 Elini,yüzünü yıkayabilir.Dişini fırçalar. 
5 Kendi başına giyinebilir;düğmelerini ilikleyebilir.Saçını tarar. 
6 Ayakkabısını doğru ğiye;bağcıklarını ancak bir süre sonra bağlayabilir. 
7 Dökmeden bir kaptan diğerine su boşaltabilir.Bloklarla küpleri kullanarak binalar yapabilir. 
8 Diğer çocuklarla yarışmaya girer 
9 Paylaşabilir. 
10 Öz-yönelim hala yoğun olmakla birlikte başkalarının varlığına ve haklarına bilinçlenme başlamıştır. 
11 Büyük küçük kavramları gelişmiştir.Ancak"orta"ölçüyü ayırt edemez. 
12 Kağıdı köşeli katlamada hala güçlük çeker,zaman zaman başarır.
13 Objeleri 4 e kadar sayabilir.Az-çok kavramı gelişmeye başlar. 
14 Birkaç harf yazabilir.Kitap sayfalarını rahatlıkla,tek tek çevirebilir. 
15 Makası kabaca kullanabilir. 
16 Masal dinlemeyi sever.Dikkat süresi 10-15 dk ile değişir. 
17 Üç tekerlekli bisikleti kullanmada ustalaşmıştır. 
18 Ana renklerin isimlerini rahatlıkla kullanır. 
19 Eksik çizilmiş resimlerin bir-iki eksiğini görebilir. 
20 Üçgen ve kare şekilleri kabaca çizebilir.Artı ve çarpı şekillerini çizebilir. 
21 İnsan resmini bir baş ve ona bağlı olarak çıkan iki çizgi ile belirterek çizer.Beden bu çizimde yer almaz. 
22 İki-üç kişilik grup oyunlarına katılır. 
23 Boyda 5-6cm.lik;kiloda1,5-2.kgr.lık bir artış gösterir. 

5 YAŞ ÇOCUĞUNUN GELİSİM ÖZELLİKLERİ
Motor becerileri daha gelişmekle birlikte harf ve sayıları ters yazabilir. Durmaksızın konuşur ve sorular sorar. Zaman kavramı ile daha fazla ilgilenmeye başlar ve saatin akrep ve yelkovanının temel hareketlerini bilir. İlk, orta ve son gibi pozisyon kavramlarını bilir. Kendi adını yazabilir veya gördüğünde tanıyabilir. Dikkat süreleri artmakla birlikte yetişkine oranla hala çok kısadır. Gerçek ile hayali çok zor ayırt edebilirler. 

Zihinsel Gelişim Özellikleri...Yapılabilecek Aktiviteler 
(İsmini tanıma) 
1 a. Çocukların görünmeyen bir yerlerine adlarını yazma 
2 b. Elbise ve ayakkabı dolabına her bir çocuğun adını yazma (çocuk sizi bunu yaparken izlemeli) 
3 c. Çalışmalarına isimlerini yazmaları için cesaretlendirme 
(Birden yirmiye kadar ezbere sayma) 
4 a. Masada çocukları sayma 
5 b. Peçeteleri sayma 
6 c. Tabakları sayma 
7 d. Çocukların karşılaştıkları materyalleri onlarla sayma 
(Birden beşe kadar sayıları yazma) 
8 a. Sayıları yazmaları için çocuklara kağıt kalem verme 
9 b. Tıraş köpüğü vererek çocuğun bunlarla sayıları yazmasını isteme 
(İlk, orta ve son pozisyonlarını anlama) 
10 A. Hafta içinde ilk, orta ve son kavramını anlamak için temizlik kuyruğunda çocukların yerlerini değiştirme 
11 B. Üç araba koyarak ilk, orta ve son hakkında konuşma 

1 Koşma,sekme ve atlamada vücut hareketleri tam bir denge içindedir. 
2 Küçük kas gelişimi ileri düzeydedir.Kalemi rahatlıkla kullanabilir. 
3 Kesme ve yapıştırma etkinliklerine ilgi duyar. 
4 Kare ve üçgen şekilleri rahatlıkla kopye edebilir;ancak,baklava biçiminin meyilli kenarlarını çizmede,hala güçlük çeker. 
5 Karşılaştırmalar yapabilir.Kendini eleştrebilir. 
6 Çevresini denetlemek ister 
7 İnsan resmini,baş,bacaklar ve ayaklar olarak çizer.Bedenin bu çizimde yer alması,altıncı yaşa doğru gerçekleşebilir. 
8 Objeleri on'a kadar sayabilir. 
9 Büyüklük küçüklük kavramlarından sonra"orta""yarım" ve"ikisi arası" kavramlarındada gelişme görülür. 
10 Olaylarla zamanı birleştirmeye başlamıştır.Sabah ve akşamı bilir.Televizyonda sevdiği dizinin zamanını hatırlamaya başlar. 
11 Bilgi toplayıcı sorular sorar.Kelimelerin anlamlarını öğrenmek ister. 
12 Basit kelimeleri,özellikle kendi adını kopye etmek iste;deney fırsatı verildiğinde başarılı olur. 
13 Para ile alış veriş yapabilir. 
14 Düzen duygusu gelişmiştir.Çevresini denetlemek ister.Ayakkabılarının bağlarını bağlayabilir. 
15 Eksik insan ve eşya resimlerini tamamlayabilir. 
16 Önceleri olduğu gibi korku ile sık sık sarsılmaz.Kendine ve çevresine

 güvenir.Gerçek ve hayal arası ayrımı yapmaya başlar. 
17 Yaptığı işin görülüp beğenilmesini ister. 
18 Sosyal uyum için gerekli daavranışları,çevresinde gördüğü örnekleri taklit ederek,elde eder. 
19 Benlik kavranı iyice gelişmiştir.Özdeşleşmek üzere seçtiğibirey gibi hareket etmeye özen gösterir. 
20 Boyda 5-6cm.lik;kiloda1,5-2.kgr.lık bir artış gösterir. 

6 YAŞ ÇOCUĞUNUN GELİŞİM ÖZELLİKLERİ
Canlı ve coşkulu olduğundan yeni şeylerle yeteneklerini denemeye heveslidir. Bu nedenle yeni denemelere girmeye çok isteklidir. Okuma yazma ve sayıları kullanma yeteneğinin ilk adımlarını atabilir. Fakat öğrendikleri şeyler hala gözlemlediği ve yaptığı şeylere dayalı olup, soyut düşünemezler. Beş yaşa oranla daha titizlikle üçgen çizebilir, kareyi daha doğru biçimde kopya edebilir. Nesnelerdeki benzerlikleri ve farklılıkları söyleyebilir. Ortalama 3000 kelime hazinesine sahiptir. Geçmiş, şimdi ve gelecek zaman kavramları şekillenmeye başlamıştır. 

1 Ev içi ve dışı etkinliklerde çok canlıdır. 
2 El becerisinin ona sağlıyabileceği olanakları keşvetmiştir.Bloklarla çeşitli yapılar yapar ve oyunlarında bunları kullanır. 
3 El işi çalışmalarını severek yapar.Rahatlıkla keser;yapıştırı;katlar ve şekil verebilir. 
4 Top ve ip oyunları yaygındır.Erkek çocukların genellikle top,kız çocuklarının ise ip oyunlarını yeğledikleri görülür. 
5 Oyunlarda kız-erkek ayrımı görülmeye başlar.Grup oyunlarına istek artmıştır. 
6 Çizgileri daha gerçekçidir.Bir insan resmini,baş,gövde,kollar ve bacaklarını belirterek tan çizebilir. 
7 Şekilleri tanır eşleştirebilir.Harfleri kopye edebilir;adını yazabilir. 
8 Kitapta resim boyamayı ve resim yapmayı sever. 
9 Pasif kelime hazinesi ilköğretim için gerekli görülen zenginliğe ulaşmıştır. 
10 Kendi görüş açısından sağ ve sol tarafını ayırt edebilir;ancak,diğer bir kişinin sağ ve sol kolunu göstermekte güçlük çeker. 
11 Basit alış verişleri rahatlıkla yapabilir;paraları tanır. 
12 Geçmiş,şimdi ve gelecek zaman kavramları,kaba bir biçimde,şekillemeye başlamıştır. 

OKULÖNCESİ EĞİTİMDE FEN BİLGİSİ ÖĞRETİMİNİN AMAÇLARI 
1.Çocuğun zihinsel becerilerinin gelişimine yardımcı olmak 
a. Bir sorunu algılama ve tanımlayabilme 
b. Soruna veya çözümüne ilişkin bilgileri edinme ve bu bilgileri belleğinde depolama ve gerektiğinde kullanma. 
c. Depoladığı bilgileri günlük yaşamda akılcı bir biçimde sorunlarının çözümü için kullanma 
d. Karşılaştığı sorunlara yeni çözümler bulma; yetersiz çözüm bulduğunda başa dönüp yeniden başlama ve sorunu düzeltme 
e. Sorunun çözümünde zorlandığında sorundan kaçmayıp, gerçekçi çözümler arama 
2. Düşüncelerini rahatça ifade edebilme ve paylaşabilme alışkanlığı kazandırmak. 3. Bilgiyi bulma, toplama ve yararlanma sürecini çocuğa öğreterek, bilimsel bir tutum ve tavır geliştirmek. Araştırmadan sonuca varma genelleyici ve gerçekdışı değerlendirmeler yapma, bilgiyi kaynağından araştırmayıp, kulaktan dolma bilgilerle değerlendirme, olaylara tek bir açıdan bakma gibi bilimsel olmayan tutumlardan uzak tutma. 
4. Bağımsız düşünme ve muhakeme yeteneğini geliştirmek. 
5. Çocukta çevresinde olup bitenlere karşı duyarlılık kazandırmak.
 6. Çocuğa dinleme becerisi kazandırmak. 

FEN BİLGİSİ ÖĞRETİMİNDE YAPILABİLECEK ETKİNLİKLER
 Temelde bu etkinlikler üç gruba ayrılır. 
3.1. Öğretmenin Başlattığı veya Gerçekleştirdiği Fen Etkinlikleri: Bu etkinlikler önceden öğretmen tarafından ayrıntılı olarak planlanan etkinliklerdir. Öğretmen önceden planlamaya uygun bir biçimde fen köşesine konu ile ilgili araç gereçleri koyar. Ayrıca öğretmen belirlenen konu ile ilgili olarak çocukların meraklarını uyandırmak için, önce kendi sorular sorar, sonra çocukları konu ile ilgili sorular sorması için cesaretlendirir. Örneğin; öğretmen sıcak-soğuk kavramını işlediği bir gün dışarıda çocuklarla kartopu oynarken, ne kadar çok terlediğinden (ısındığından) bahsederek konuya başlayabilir. Sonra çocuklara başka terleyen (ısınan) olup olmadığını sorabilir. Konuya çocukların ilgisini çektikten sonra onlara; - "Soğuk bir günde sıcakladığında nasıl serinleyebilirsin?" diye sorarak çocukların cevaplarını dinler ve tartışabilir. Çocukların da bu konuda sorular sorması için onları cesaretlendirir. Öğretmen daha sonra çocuklarla sınıfa girerek "Sıcak şeyleri nasıl soğutabileceğimizi veya soğuk şeyleri nasıl ısıtabileceğimizi" anlatan deneyler yapabilir. Bu aşamada öğretmen rehber olmak üzere çocukların bireysel veya gruplar halinde denemeler yapmasına izin verir. Onlara sorular sorarak çocukların bilgi edinme süreçlerini kolaylaştırır ve gözlenen değişiklikleri anlamalarını sağlar. Öğretmen bu aşamada çocukların yaşayarak öğrenmelerine olanaklar sağlar ve deney sonrasında bir birleri ile bilgileri paylaşmalarına fırsatlar verir. Çocukların arkadaşları ile bilgileri paylaşmaları bilimsel tavır geliştirmelerinde önemli bir adımdır ve net bir şekilde bilgilerin açığa çıkmasını sağlar. 
3.2. Öğrenilen Bilgilerin Diğer Bilgilerle Bütünleşmesi İle İlgili Etkinlikler: Bu etkinlikte öğretmen ön plandadır. Çocuğun edindiği bilgi ve kavramları benzer olaylarla genellemeyi ve varılan sonuçların çocuğun yaşantısındaki olaylarla bağlantısını öğretir. Örneğin; sıcak ve soğuk kavramından sonra öğretmen çocuklarla sıcak günlerde serinlememiz veya soğuk günlerde ısınmamız için neler yapmamız gerektiğini tartışabilir. Bu şekilde çocuk öğrendiği bilgilerle çevresinde denetim kurmaya başlayarak, çevresel beklentileri ve duyarlılığını arttırır.
 3.3. Anlık Etkinlikler: Çocuğun günlük yaşamda her an karşılaşabileceği fen ve doğaya ilişkin sorunlar ile bu sorunlara çocukların bulduğu çözüm yollarını kapsar. Bu aşamada öğretmenin duyarlı olması ve çocuklarla birlikteliği önemli bir konudur. Öğretmenin çocukları iyi gözlemlemesi gereklidir. 

FEN BİLGİSİ ÖĞRETİMİNİN KONULARI
a. Çocuğun çevresindeki nesneler. Nesnelerin boyut, renk, şekil, ölçü gibi özellikleri ve nesneler arasındaki benzerlik ve farklılıklar, nesnelerin sınıflandırılması ve sıralandırılması. 
b. Duyular ve işlevlerine ilişkin bilgiler. 
c. Bitki ve hayvanlar gibi diğer canlıların özellikleri, canlı ve cansız varlıklar arasındaki temel farklılıklar.
 d. Dünyamız ve uzayda oluşan olaylar ve özellikleri. 

FEN ve DOĞA KÖŞESİ 
Okulöncesi eğitim kurumlarında bir masa veya köşe fen bilgisi çalışmaları için ayrılmalıdır. Bu köşede çocukların doğadan toplayacakları taş, kabuk, böcek, yaprak, çiçek gibi malzemeler sergilenebilir. Çocuklar topladıkları materyallerle çeşitli koleksiyonlar yaparak, bunları biri birleri ile paylaşabilirler. Ayrıca bu köşede çeşitli baklagiller (fasulye, nohut, mercimek gibi) ve tohumlar (arpa, buğday gibi) da bulunur ve çocuklar konulara göre bunlarla farklı çalışmalar yapabilirler. Bu malzemeler köşede kavanozlarda saklanabilir ve çocuklar istediklerinde büyüteç ile bunları inceleme fırsatı bulabilirler. Köşeye işlenecek konuya bağlı olarak resimli kitaplar, afişler, resim bantları konabilir. Örneğin; hayvanlar ünitesi işlenirken köşenin duvarları çocukların görebileceği yükseklikte hayvan afişleri ile süslenebilir, çocukların incelemeleri için köşeye hayvan ansiklopedileri konabilir. Ayrıca köşede çocukların çevreye olan duyarlılıklarını arttırmak için hava grafikleri, sağlığın önemini anlatmak için, boy ve ağırlık grafikleri bulunabilir. Çocuklar bu yolla havadaki değişiklikleri izleyerek,grafiğe kaydedebilirler. 

FEN KÖŞESİNDE BULUNMASI GEREKEN MALZEMELER 
 Çocukların toplayıp biriktirebileceği tohum, yaprak, çiçek, böcek gibi malzemeler. n Terazi n Büyüteç n Ölçme kapları n Ölçme kaşıkları n Termometre n Mıknatıs n Saat n Pusula n Mezura, cetvel n Dürbün n Küre n Elektrikli aletler (el feneri, saç kurutma makinesi, piller, teller, ampuller) n Çeşitli mutfak eşyaları (süzgeç, huni, pipet, plastik kaplar ve kovalar) n Un, tuz, şeker, toz boya, tutkal, mum, tebeşir n Balon, naylon torbalar, tahta çubuklar n Fen ve doğa konusu ile ilgili afişler n Bilim kitapları, slaytlar ve slayt makinesi n Bitki çimlendirme kapları n Fasulye, nohut, mercimek gibi değişik baklagiller ve tohumlar n Evcil hayvanlar ve bunlara ait yuvalar
 
FEN ve DOĞA KÖŞESİNİN ÖNEMİ ve YARARLARI
 Fen ve doğa köşesi çocukların çevrelerini ve doğayı araştırma ve tanımalarına düşündüklerini açıkça ve rahatlıkla ifade edebilmelerine, sorgulama yoluyla meraklarını tatmin etmelerine fırsatlar sağlaması açısından büyük bir öneme sahiptir. 

Fen ve Doğa Köşesinin Çocuklara Kazandırdıkları 
1. Fen ve doğa çalışmaları çocuğun zihinsel, dil, sosyal ve motor gelişimlerine katkıda bulunur.
 2. Çocuğun çevreye ve doğaya duyarlılığını arttırarak, yeni olumlu tavır ve tutumlar geliştirmesini sağlar. 
3. Çocukların ilgi alanlarını genişleterek, etkili düşünmeyi öğretir ve problem çözme yeteneklerini geliştirir. 
4. Çocuklar fen ve doğa köşesinde yaptıkları deneylerle basit sonuçlardan genellemelere gidebilirler.
 5. Fen ve doğa köşesindeki çalışmalar uygulamaya yönelik çalışmaları olduğundan öğrenilenler çocuklar için daha kalıcı olur. 
6. Fen ve doğa köşesinde çocuk başarısızlık endişesi duymadan düşüncelerini rahatlıkla ortaya koyabildiği için çocukta yaratıcılığın gelişmesi açısından da önemlidir. 

FEN BİLGİSİ ÖĞRETİMİNDE ÖĞRETMENE DÜŞEN GÖREVLER 
1. Fen ve doğa etkinliklerini çocuğun gelişim düzeyine uygun seçmelidir. 
2. Seçilen deneylerin uygulamalarını önceden yapmalı, kavramların doğruluğunu denetlemeli ve gerekli araç gereçleri eksiksiz olarak hazırlamalıdır. 
3. Çocuk bir problemin çözümü için çalışırken öğretmen rehber konumunda olmalı, çocuğu özgür bırakmalı ve deneysel düşünmelerini sağlamak için onları cesaretlendirmelidir. 
4. Öğretmen bilimsel bir süreci başlatabilmek için çocuğu cesaretlendirmeli ve teşvik etmelidir. Örneğin; yüzen ve batan cisimlerle ilgili bir deneye başlamadan önce öğretmen çocukların malzeme (tahta parçası, taş, tüy, yaprak gibi) bulmaları için onları teşvik edebilir. 
5. Öğretmen çocukların ilgisini konuya çekmek ve onları harekete geçirmek için çocuklara çeşitli sorular sormalıdır. Ancak bu sorular cevapları "Evet" veya "Hayır" olacak şekilde kapalı uçlu sorular olmayıp, onların düşünmelerini ve beyin fırtınası yaşamalarını sağlayacak şekilde açık uçlu olmalıdır. Örneğin; öğretmen "Daha önce hiç kar gördün mü?" yerine "Karın nereden geldiğini düşünüyorsun", "Sence kar nasıl oluşuyor?" gibi sorular sormalı ve bütün cevapları dinleyerek tartışmalıdır. Bu amaçla öğretmen genellikle sorularında "Niçin, nereden, nasıl, ne zaman" gibi soru kelimeleri kullanmalıdır. 
6. Öğretmen çocukların yaratıcılıklarının gelişimi amacıyla, tek bir doğru cevap arama yerine, çocuklardan bütün cevapları beklemeli ve çocukların tümünü fikirlerini söylemeleri için cesaretlendirmelidir. 
7. Öğretmen deney esnasında çocukların kendi kendilerine doğru cevabı bulmaları için onlara olanaklar yaratmalı ve onları cesaretlendirmelidir.
 8. Öğretmen her an esnek olmalı ve beklenilmeyen bir durum olduğunda hemen konuyu çocukların ilgisini çeken yöne kaydırmalı ve tartışma başlatabilmelidir. Örneğin; bir deney esnasında farklı bir alet çocukların ilgisini çektiğinde olayı geçiştirmeyip, çocuklara bunu açıklamalıdır. 
9. Öğretmen çocukların yaşadıkları çevreye duyarlı olmalarını sağlamaları açısından onların ilgilerini çevrelerine odaklayabilmelidir. Bu şekilde çocuk çevresinde olup bitenlerin farkında olacak ve duyarlılık kazanacaktır. 
10. Çocukların çevrelerindeki dünyayı araştırarak, onlar için faydalı ve zararlı şeyleri fark etmeleri açısından öğretmen yönlendirme yapabilir. Örneğin; öğretmen fen etkinliğinde çocuklara hava, su, toprak gibi kaynakların önemini kavratabilir ve bunların hangi durumlarda insan sağlığına zararlı olabileceklerini tartışarak, çocukta erken yaşta çevre duyarlılığı ve sağlığını koruma bilinci oluşturabilir. 
11. Fen etkinlikleri bir gösteri olmayıp, çocukların gözlem yapmaları ve soru sorarak keşfetmeleri üzerinde odaklanmalıdır. 
12. Öğretmen fen konuları ile çocukların gerçekdışı korkularının üstesinden gelmesine yardımcı olabilir. Örneğin; gök gürültüsünden korkan çocuklara, bilimsel yolla bunu açıklayabilir. 
13. Deney esnasında öğretmen çocukların sordukları soruları veya merak ettiklere konuları cevaplayarak (veya cevabını tartışarak) konunun ve kavramların yanlış anlaşılmasını engellemelidir. Eğer çocuk soru sormuyorsa, öğretmen sorular sorarak çocukların doğru anlayıp anlamadıklarını kontrol edebilir ve yanlış anlamalarını ortadan kaldırabilir. 
14. Konu işlerken çocuklar tarafından öğretmenin cevabını bilmediği bir soru sorulduğunda, öğretmen içtenlikle bilmediğini belirterek cevabı çocuklarla birlikte tartışmalıdır. Eğer öğretmen yalan söyler veya çelişkili cevaplar verirse, çocuk bunu fark edebilir ve öğretmenine güveni sarsılabilir. 
15. Bazı bilimsel kavramların açıklanmasında öğretmen çocuğun günlük yaşantısında kullandığı kelimelerden ve malzemelerden yararlanmalıdır. Örneğin; doğudaki bir öğretmen renkleri anlatırken "sarı" ile ilgili örnek vermesi gerektiğinde, "limon" yerine "buğday" örneği verdiğinde çocuğun yaşantısı ile daha uygun olabilir.Öğretmen böylece konuyu daha kolay açıklayabilir.
 16. Öğretmen çocuğun araştırma ve incelemesi için ona güvenli ve tehlikesiz bir ortam hazırlamalıdır.

OKULÖNCESİ EĞİTİMDE FEN BİLGİSİ ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ 
Deneyler: Bilimde bir gerçeği göstermek için yapılan denemelere "deney" denir. Bir başka deyişle deney, şartları tarafımızdan hazırlanarak doğa olaylarını tekrar etmektir. Okulöncesi eğitiminde fen çalışmaları içinde deney yönteminin kullanılması, çocukların merak ve araştırma duygularının geliştirilmesi, zihinsel yeteneklerini uyarması ve ileri ki okul yaşantısında başarılı olmaları açısından önemli bir konudur. Okulöncesi eğitimde fen çalışmalarında deneyler yapılmasının amacı bilgilerin gösterilerek çocuğa aktarılması olmayıp, çocuğun fen ve doğa ile ilgili olayları yaparak ve yaşayarak etkili bir şekilde öğrenmesidir.

Okulöncesi Çocuklar Açısından Deneyin Önemi ve Yararları 
1. Deneyler doğada olup biten olayların küçük çocuklar tarafından daha iyi kavranabilmesi amacıyla yapılır. Bunun için deneylerin çocukların gelişim düzeylerine uygun ve anlayabilecekleri şekilde olmaları gerekmektedir.
2. Deney yaparak olaylar arası bağlantı kuran çocuklar doğaya ve yakın çevrelerine daha fazla duyarlılık kazanabilirler.
 3. Deney yöntemi ile dikkat süreleri çok sınırlı olan bu yaş çocukları, farklı uyarıcılar ve nesneler sayesinde dikkatlerini daha uzun bir süre bir konuda toplayabilirler. Çünkü deney ortamı pasif etkinliklere oranla daha hareketli ve daha çekicidir.
 4. Deney yaparken çocuklar neden sonuç ilişkisini kurabilirler ve problem çözmeyi öğrenebilirler. 
5. Deneyler çocukların büyük ve küçük kas gelişimlerini ve el-göz eşgüdümünü destekleyici etkinliklerdir.
 6. Çocuklar deney yaparken birçok yeni kelimeler kazanabilir ve kelime hazineleri gelişebilir. 
7. Deney yaparken çocuğun kendisini rahat ifade edebilmesi, başarısızlık endişesi duymadan çalışması, çocukta aldığı sorumluluğu yerine getirme, kurallara uyma, paylaşma ve kendine güven duygularının gelişmesine yardımcı olur. Bütün bunlar dikkate alındığında deney yöntemi çocukların bilişsel, duygusal, psikomotor, dil ve sosyal gelişimleri açısından çok önemlidir.

Deney Seçilirken ve Uygulanırken Göz Önünde Bulundurulması Gereken Konular 
1. Deneyler çocukların gelişim düzeylerine uygun olmalı ve onlar için zararlı bir öğe taşımamalıdır.
 2. Uzun süreli deneyler çocukların ilgisinin kaybolmasına neden olacağından, sonuçları kısa sürede gözlenebilir deneyler seçilmelidir.
 3. Etkili öğrenmeyi sağlamak için çocuklar deneye aktif olarak katılmalıdırlar.
 4. Bir günde birden fazla deney yapılmamalıdır. Uzun süreli deneylerde (bitki çimlendirmek gibi) sonucu aldıktan sonra başka bir deneye geçilmelidir.

Deneyde Öğretmenin Rolü ve Dikkat Etmesi Gereken Konular
 1. Öğretmen mutlaka deneyi önceden kendisi denemeli ve sonuçlarını almalıdır. 2. Deney önceden planlanmalı ve öğretmen gerekli tüm malzemeleri önceden hazırlamalıdır. 
3. Deney sırasında çocuğun bilmediği veya yeni karşılaştığı bir kavram veya kelime geçtiğinde öğretmen bunu açıklamalı ve mümkün olabildiğince tekrarlayarak pekiştirmelidir. 
4. Deney sırasında öğretmen ara sıra çocuklara açık uçlu sorular sorarak, anlayıp anlamadıklarını kontrol etmeli ve yanlış anlamaları önlemelidir. 
5. Yapılacak deney ve ünite konusu arasındaki bağ çocuklara açıklanmalıdır. 
6. Deney ve uygulamada öğretmen çocuğun kendi kendine keşfetmesi için olanaklar yaratmalı ve çocuğun başarı duygusunu tatmasını sağlamalıdır. 
7. Çocukların bildikleri olaylardan yola çıkarak, bilmediklerine geçmeli ve çocukların olaylar arasında bağlantı kurmaları için öğretmen sorular sormalı ve tartışmalıdır. 
8. Deney sonucu öğretmen pekiştirmek amacıyla, sınıfça tartışmalı ve çocuklara deneyle ilgili sorular yöneltmelidir.
 9. Deneyde öğretmen rehber konumunda olup, çocukların aktif katılımlarını sağlamalıdır. Bu şekilde edinilen bilgiler çocuklar için daha kalıcı olur

Deneyde Öğretmenin Karşılaşabileceği Sorunlar 
1. Öğretmen her üniteye uygun deney bulamayabilir.
 2. Bazı deneyler tüm çabalara rağmen başarısız sonuçlanabilir. Böyle bir durumda öğretmen doğruyu söylemeli ve hatanın nereden kaynaklanabileceğini ilk adımdan başlayarak kontrol etmelidir. 
3. Öğretmen kesin sonuç alacağından emin olmadığı deneyleri çocuklarla birlikte yapmamalıdır. 
4. Kalabalık bir sınıfta deneyin uygulanması zor olacağından, konuya bağlı olarak küçük gruplarla çalışılabilir. 

Bitki Yetiştirme: 
Okul öncesi eğitimde hayatımızda önemli yer tutan bitkilerin nasıl yetiştirildikleri, büyümelerini etkileyen faktörler, büyümelerindeki farklılıklar gibi bitkiler hakkındaki bilgileri çocuklara öğretebilmek için fen bilgisi öğretiminde bazı bitkiler yetiştirilebilir ve bu yolla çocuklara bitkilerin de yaşayan canlı varlıklar olduğu kavratılabilir. Bitki yetiştirme çalışmaları çocuklara gözlem yapma, sınıflandırma, ölçme, tanımlama gibi birçok olanaklar sağlamaktadır. Bu amaçla çocuklar sınıfta saksılarda çim, çiçek, fasulye, patates, havuç gibi bazı bitkiler yetiştirebilirler. Bitki yetiştirmek pahalı bir etkinlik olmayıp, bu amaçla öğretmen yoğurt kutusu, süt kutusu, pasta kalıbı, delinen mutfak eşyaları gibi artık malzemeleri kullanabilir. Uygun olduğu durumlarda, bahçede marul, soğan, maydanoz gibi bitkiler yetiştirilerek, çocukların gözleyerek öğrenmeleri sağlanabilir ve ayrıca bunların bakımı ile ilgili sorumluluklar çocuklara verilebilir. Bu şekilde çocuklar bitkilerin yetişmesini ve bakımını daha yakından inceleyebilir ve öğrenmelerinin daha kalıcı olması sağlanabilir. Bitki köşesi için öğretmen çocukların da yardımıyla; n Bitki ve meyvelerin çekirdeklerini biriktirip, çocuklara bunları tanıtabilir ve uygun olanları yetiştirebilir. n Gerek çocukların evden getirecekleri sebze ve meyveler, gerekse çevreden toplanacak bitki ve çiçeklerle, bitki müzesi hazırlanabilir ve çocuklarla bunlar etiketlenebilir. n Öğretmen çocuklarla çevre gezileri yaparak doğal bitki örtüsünü inceleyebilir. 

Bitki Yetiştirme Çalışmalarının Amaçları
 1. Çeşitli bitkilerin yetiştirilmesi ile çocukların bitkileri tanımalarını sağlamak ve bilgi edinmelerini kolaylaştırmak. 
2. Çocukları değişik ilgi alanlarına yöneltmek.
 3. Çocukların olay ve nesneler arasında ilişki kurmalarını sağlamak.
 4. Çocukların çevrelerini algılamalarına yardımcı olmak ve çevre duyarlılığı kazandırmak.
 5. Çocuklar da akıl yürütme yeteneğini geliştirmek.
 6. Problem keşfetme ve çözme yeteneğini kazandırmak. 
7. Kavram ve dil gelişimlerine yardımcı olmak.

Bitki Yetiştirme Çalışmalarının Çocuklara Kazandırdıkları 
1. Çocuk bitki yetiştirerek, bitkinin yeşermesi için havaya, suya ve ışığa ihtiyaç duyduğunu kavrar. 
2. Bazı tohumların yeşermesi ve bitkilerin topraktan çıkması için daha uzun süreye ihtiyaç olduğunu görebilir. Bu yolla farklılık ve benzerlikleri karşılaştırabilir. 
3. Doğru sonuçlara ulaşmak için uygun koşulların gerekliliğini kavrayabilir. 

Bitki Yetiştirme Çalışmalarında Öğretmenin Rolü
1. Bitki yetiştirme esnasında öğretmenin rolü çocuklara rehberlik etmek, onları gözleyerek desteklemek ve problem çıktığı durumlarda onlara yardım etmektir. 
2. Öğretmen mevsim ve çevresel koşulların uygunluğuna göre, sınıf içi veya bahçede çocuklarla bitkiler dikilebilir, çocukların bitkinin yetişmesini gözlemeleri için onları yönlendirebilir ve sorumluluk verebilir. 
3. Bitkiler büyürken tohumdan çıkma, ilk yaprak, ilk çiçek, boy uzunluğu gibi özellikler çocuklarla birlikte bir grafik üzerinde kaydedilebilir. Grafik sonuçları çocuklarla incelenerek, farklı yetiştirme koşulları veya farklı bitkiler arasındaki benzerlik ve farklılıklar nedenleri ile tartışılabilir. 
4. Bitkiler büyürken çocuklar büyüme şekillerini inceleyebilirler. Örneğin, sarmaşığın tırmanması, bezelye ve fasulyenin sırığa sarılması ve marulun yapraklar halinde büyümesi gibi. 
5. Bazı bitkilerin yetiştirilmesinin çok uzun süre aldığı durumlarda, aşama aşama resimleri ve slaytları çekilerek, daha sonra bunlar çocuklara izlettirilebilir.

kaynak: internetten alıntıdır.